Μονή Βατοπεδίου – Άγιο Όρος
Από μακριά φαίνεται τριγυρισμένη από θεόρατα τείχη, με τους θόλους, τους πύργους και το καμπαναριό της. Το Βατοπέδι, χτισμένο σε όρμο, στη ΒΑ πλευρά του Άθω, είναι πολύ πλούσιο σε κειμήλια, από τα οποία υπέροχο θεωρείται το κύπελλο από λάσπη, δώρο του Μανουήλ Παλαιολόγου, έργο σπάνιας τέχνης. Το μοναστήρι είναι αφιερωμένο στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου.
Σύμφωνα με την παράδοση, ιδρύθηκε στα τέλη του 4ου αι. από τον αυτοκράτορα του Βυζαντίου Θεοδόσιο Α΄, από ευγνωμοσύνη προς την Παναγία που έσωσε το γιο του όταν ναυάγησε -παιδί ακόμη- κοντά στις ακτές του ΄Αθω,ρίχνοντάς τον στα βάτα μιας ακροθαλασσιάς. Ιστορικά, η ίδρυσή του τοποθετείται στα μέσα του 10ου αι. (972 – 985). Μέχρι το 1046 κατάφερε ν’ ανέβει ιεραρχικά στη δεύτερη θέση, που κατέχει και σήμερα.
Αργότερα άρχισε να παρακμάζει από τις καταστροφικές επιδρομές των πειρατών. Πάντως, υποστηρίχθηκε διαδοχικά από τους Παλαιολόγους, τους τσάρους της Ρωσίας, τους πατριάρχες της Κωνσταντινούπολης κ.ά. Είχε συχνά αλλαγές στον τρόπο ζωής, αλλά κατέληξε στην ιδιορρυθμία. οι κτιριακές εγκαταστάσεις εμφανίζουν πολυγωνικό σχήμα με καθαρά φρουριακό χαρακτήρα. Το καθολικό είναι κτίσμα του 10ου αι., σύμφωνα με τον αγιορείτικο τύπο, η τοιχογράφηση έγινε στις αρχές του 14ου αι., αλλά δέχτηκε δυο νεότερες επιζωγραφίσεις (1739 – 1819).
