Αμφιλοχικό Άργος

Το Αμφιλοχικό Άργος, στο σύγχρονο χάρτη, βρίσκεται στη θέση “Καινούριο” στο Δημοτικό Διαμέρισμα Αμπελακίου.

Το Αμφιλοχικό Άργος ήταν η πρωτεύουσα του αρχαίου κράτους της Αμφιλοχίας. Κατά τη μυθική παράδοση, το Αμφιλοχικό Άργος ήταν αποικία του Άργους της Πελοποννήσου, που ιδρύθηκε είτε από τον Αμφίλοχο μετά την άλωση του Ιλίου, ή από τον Αλκμαίωνα αδερφό του Αμφιλόχου.

Οι έρευνες των σύγχρονων αρχαιολόγων αναφέρουν πως το Αμφιλοχικό Άργος, οπωσδήποτε, είχε ιδρυθεί σε χρόνους προγενέστερους του 5ου αιώνα π.Χ. Η πρώτη μεγάλη περίοδος παρακμής του Αμφιλοχικού Άργους καταγράφεται μετά την πτώση του Μυκηναϊκού πολιτισμού.

Μετά την ανασυγκρότησή του, τις πρώτες αναλυτικές καταγραφές για το αρχαίο κράτος της Αμφιλοχίας και για το ισχυρότατο κέντρο της, τις βρίσκουμε στην ιστορία του Πελοποννησιακού Πολέμου (431 – 404 π.Χ.) από το μεγάλο ιστορικό, Θουκυδίδη.

Ο Θουκυδίδης, λοιπόν, πρώτος μνημονεύει τους αρχαίους Αμφιλόχους, ως βαρβάρους, προφανώς διότι η διάλεκτός τους ήταν ακατανόητη για τους υπόλοιπους Έλληνες. Πολλές γενιές μετά την ίδρυση του Αμφιλοχικού Άργους, οι κάτοικοι προσκάλεσαν τους κατοίκους της γειτονικής Αμβρακίας, αποικίας των Κορινθίων. Από τη συνύπαρξη αυτή οι πρώτοι κάτοικοι του Αμφιλοχικού Άργους (Αργείοι στην καταγωγή) εξελίχθηκαν και ξεκίνησαν να χρησιμοποιούν τη Δωρική διάλεκτο. Οι κάτοικοι των υπολοίπων πόλεων του κράτους της Αμφιλοχίας (Ηπειρώτες στην καταγωγή) δε συμβάδισαν με την εξέλιξη αυτή.

Σε μικρό, όμως, χρονικό διάστημα οι νέοι άποικοι του Αμφιλοχικού Άργους εκδιώξαν τους Αμφιλόχους που ήταν οι πρώτοι κάτοικοι και ιδρυτές της πόλης. Οι Αμφίλοχοι τότε συμμάχησαν με τους, μέχρι πρότινος γείτονές τους, Ακαρνάνες. Ως αποτέλεσμα της συμμαχίας αυτής, οι Αμφίλοχοι ζήτησαν βοήθεια και από τους Αθηναίους (συμμάχους των Ακαρνάνων) για να ανακαταλάβουν το Αμφιλοχικό Άργος. Οι Αθηναίοι ανταποκρίθηκαν και έστειλαν ναυτικές δυνάμεις υπό το Φορμίωνα. Οι Αμφίλοχοι, λοιπόν, μαζί με τους Ακαρνάνες και τις ναυτικές δυνάμεις των Αθηναίων πολέμησαν τους Αμβρακιώτες στο Αμφιλοχικό Άργος και κατάφεραν να το κυριεύσουν. Η εκδίκηση των Αμφιλόχων έναντι των Αμβρακιωτών ήταν σκληρή, πουλώντας τους ως δούλους. Στο Αμφιλοχικό Άργος, λοιπόν, επανέρχονται οι πρώτοι κάτοικοί του, μαζί με Ακαρνάνες, οι σχέσεις των οποίων έγιναν στενότερες.

Το 430 π.Χ. οι Αμβρακιώτες με τη βοήθεια των Χαόνων και άλλων Βαρβάρων, εισβάλουν στο κράτος της Αμφιλοχίας και καταλαμβάνουν μεγάλο μέρος της, φτάνοντας ως το Αμφιλοχικό Άργος. Δεν μπόρεσαν, όμως, να καταλάβουν την πόλη και επέστρεψαν στην πατρίδα τους.

Το 426 π.Χ. οι Αμβρακιώτες επανέρχονται, αυτή τη φορά με τους Λακεδαιμόνιους, υπό το στρατηγό Ευρύλοχο, καταλαμβάνοντας μέχρι και τις οχυρωμένες Όλπεις. Αμφίλοχοι και Ακαρνάνες ζήτησαν ξανά και πήραν βοήθεια από τους Αθηναίους. Ο Αθηναίος στρατηγός Δημοσθένης ανέλαβε την αρχηγία του στρατού. Αθηναίοι, Αμφίλοχοι και Ακαρνάνες πολεμούν τις ενωμένες δυνάμεις Λακεδαιμονίων – Αμβρακιωτών και τους νικούν στις Όλπεις, όπου σκοτώθηκε και ο Ευρύλοχος μαζί με, περίπου, 3000 Λακεδαιμόνιους. Ο Δημοσθένης δεν σταμάτησε εκεί και καταδίωξε τους εχθρούς μέχρι το στενό της Ιδομένης. Το γεγονός αυτό ανησύχησε τους Αμφιλόχους – Ακαρνάνες, οι οποίοι φοβήθηκαν ότι αν οι Αθηναίοι καταλάβουν και την Αμβρακία και εγκατασταθούν εκεί, θα αλλάξουν οι ισορροπίες στην περιοχή τους. Προτιμούσαν να γειτονεύουν με τους λιγότερο επικίνδυνους Αμβρακιώτες, παρά με τους ισχυρούς Αθηναίους. Έτσι, λοιπόν, μετά το τέλος των εχθροπραξιών οι Αμφίλοχοι – Ακαρνάνες υπογράφουν συμφωνία με τους Αμβρακιώτες.

Το 390 π.Χ. περίπου αναφέρεται για πρώτη φορά συμμαχία μεταξύ Αμφιλόχων, Ακαρνάνων και Αιτωλών (Αιτωλική Συμμαχία).

Τα επόμενα χρόνια ο βασιλιάς της Μακεδονίας, Κάσσανδρος, υποτάσσει το κράτος της Αμφιλοχίας και το κράτος της Αμβρακίας. Λίγο αργότερα ο γιος του Κασσάνδρου, Αλέξανδρος, ήρθε σε σύγκρουση με τον αδελφό του Αντίπατρο και ζήτησε τη βοήθεια του βασιλιά της Ηπείρου, Πύρρου. Ο Πύρρος πήρε τα κράτη της Αμφιλοχίας, της Ακαρνανίας και της Αμβρακίας, ως αντάλλαγμα για τη βοήθεια που παρείχε στον Αλέξανδρο.

Στα τελευταία χρόνια του 3ου αιώνα π.Χ. τα κράτη της Αμφιλοχίας και της Ακαρνανίας αναφέρονται ξανά σε συμμαχία με τους Αιτωλούς.

Το 190 π.Χ. το κράτος της Αμφιλοχίας καταλαμβάνεται από Μακεδονικά στρατεύματα υπό τον Φίλιππο τον Γ’, αλλά τον αμέσως επόμενο χρόνο (189 π.Χ.) απελευθερώνεται από τον στρατηγό των Αιτωλών Νίκανδρο και επανασυνδέεται με την Αιτωλική συμμαχία. Την ίδια χρονιά ο Φούλβιος Νοβίλιωρ (Ρωμαίος ύπατος) καταλαμβάνει την Αμβρακία. Παρόλο που προχωρά μέσα στο κράτος της Αμφιλοχίας, δεν καταλαμβάνει το Αμφιλοχικό Άργος, καθώς στο μεταξύ η Αιτωλική συμμαχία είχε υπογράψει όρους ειρήνης με τους Ρωμαίους.

Το κράτος της Αμφιλοχίας παραμένει στην Αιτωλική συμμαχία έως το 167 π.Χ., οπότε και αποσκιρτά και αυτονομείται.

Το 31 π.Χ. μετά την ιστορική ναυμαχία του Ακτίου και τη νίκη των Ρωμαίων, ο Οκταβιανός Αύγουστος ιδρύει τη Νικόπολη σε ανάμνηση της μεγάλης αυτής νίκης και μεταφέρει εκεί πληθυσμούς από ολόκληρη τη Βόρειο-Δυτική Ελλάδα. Έτσι, λοιπόν, μεταφέρονται στη Νικόπολη και οι κάτοικοι του Αμφιλοχικού Άργους και των υπόλοιπων πόλεων του κράτους της Αμφιλοχίας, με συνέπεια την παρακμή και την ερήμωση του κράτους. Παρόλα αυτά το Αμφιλοχικό Άργος αναφέρεται και από μεταγενέστερους συγγραφείς, χωρίς όμως να γνωρίζουμε συγκεκριμένα γεγονότα που έλαβαν χώρα εκεί, ούτε το ακριβές χρονικό σημείο που έπαψε οριστικά να κατοικείται, και κατά συνέπεια να υπάρχει, το αρχαίο κράτος της Αμφιλοχίας και η πρωτεύουσά του, Αμφιλοχικό Άργος.

Σήμερα σώζονται ερείπια του αρχαίου τείχους της Ακρόπολης του Αμφιλοχικού Άργους, η οποία βρίσκεται στο λόφο της Λίμπας. Επίσης, σώζονται θεμέλια αρχαίων οικοδομημάτων, καθώς και κατάλοιπα περιβόλου αρχαίου ναού. Κοντά στον χώρο του αρχαίου Αμφιλοχικού Άργους βρίσκονται ακόμα κατάλοιπα αρχαίου θεάτρου, το οποίο ήταν λιθόκτιστο και αμφιθεατρικού σχεδίου. Έχουν, επίσης, αποκαλυφθεί πολυάριθμοι τάφοι κατά μήκος των δρόμων της αρχαίας πόλης. Τέλος, έχουν σωθεί αρχαία νομίσματα του κράτους της Αμφιλοχίας τα οποία χρονολογούνται από τον 4ο αιώνα π.Χ., τα παλαιότερα, έως το 205 π.Χ., τα νεότερα.