Σκόπελος

Η γεωργία και η κτηνοτροφία αποτελούν βεβαίως τις κύριες και πολυανθρωπότερες απασχολήσεις των κατοίκων χωρίς ωστόσο προβλεπτούς και μεγάλους καθημερινούς κινδύνους, όπως συμβαίνει με την ναυτική ζωή που χαρακτηρίζεται από τον κίνδυνο και την αγωνία για όσους έχουν σχέση με αυτήν (ναυτικοί και οικογένειές τους). Η αγωνία των ναυτιλλομένων αποτυπώνεται, όπως είναι φυσικό στις συνήθειες της καθημερινής ζωής, της λαϊκής λατρείας, στα τραγούδια και τις παραδόσεις, ακόμη και στα παραμύθια που συνήθως δεν επηρεάζονται από την παράμετρο τόπος. Η λειψανδρία, η ξενιτιά, οι απώλειες σε ανθρώπινες ζωές συντελούν στην δημιουργία μιας σειράς εθίμων και λαϊκών εκδηλώσεων που σκοπό έχουν να εξευμενίσουν τις δυνάμεις του κακού.

Το καλό ή κακό ποδαρικό είχε μεγάλη σημασία για το ξεκίνημα των ναυτικών όπως και η παρακολούθηση του φεγγαριού για το κόψιμο του «κερεστέ» (ξυλείας) ναυπηγικής, η επιλογή της ημέρας για το «ρίξιμο» στη θάλασσα του νέου καραβιού ή για να ΄ναι καλοτάξιδο. «Πώς να μην είναι δεισιδαίμων κανείς …… όταν παλαίη με το άγνωστον και δεν ηξεύρη αν αύριον θα επιπλέη ή θα ποντισθή!», θα γράψει ο Παπαδιαμάντης.

Η μαντική με ποικίλους τρόπους (με το αβγό ή με το εικόνισμα) είναι συνηθισμένη πρακτική για τις οικογένειες κυρίως των ναυτικών, αφού εξαντληθεί η υπομονή της προσμονής και οι προσευχές στα ξωκκλήσια. Η θρησκεία και οι λατρευτικές εκδηλώσεις αποτελούν ασφαλές καταφύγιο για τους ανθρώπους που βρίσκονται συχνά σε κίνδυνο. Ο Άγιος Ρηγίνος προστάτης του νησιού, θεωρείται δρακοντοκτόνος, όπως ο Άγιος Γεώργιος αφού σύμφωνα με την παράδοση σκότωσε τον δράκοντα που λυμαινόταν στην Σκόπελο.

Στις 6 Δεκεμβρίου, του Αγίου Νικολάου, ο παπάς κρατάει λαμπάδα. Την κόβει σε κομμάτια και τα μοιράζει σε όσους έχουν στα σπίτια τους ναυτικούς. Αυτοί τα παίρνουν μαζί τους ως φυλαχτό. Μαγικοθρησκευτικές συνήθειες που έχουν ως αφορμή τα επικίνδυνα ταξίδια ευρεία διάδοση στη Σκόπελο. Τα τέσσερα φανάρια του επιταφίου ήταν από καθαρό κερί. Τα έπαιρνε ο επίτροπος και τα έδινε στους ναυτικούς. Είναι το καλύτερο φυλαχτό για την τρούμπα, τη δινή που γίνεται συχνά στη θάλασσα και δημιουργεί ανεμοστρόβιλο βουλιάζοντας τα πλοία.

 

περισσότερα